Publikacja w kwartalniku „Kajet” nr 110, czerwiec 2016 r.

Ukraina w poezji

KONKURS RECYTATORSKI „POZNAJ NASZ KRAJ”

To już 12 raz młodzi adepci poezji zmagali się o tytuł najlepszego deklamatora konkursu „Poznaj nasz Kraj”. Przedsięwzięcie organizowane jest cyklicznie w maju przez Zespół Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Bartoszycach przy współpracy z Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doskonalenia Nauczycieli w Olsztynie, Stowarzyszeniem Absolwentów, Sympatyków i Przyjaciół Szkoły ZSzUJN „Kałyna” oraz pod honorowym patronatem Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty w Olsztynie.

„Popularyzacja wśród młodzieży poezji innych krajów budzi potrzebę poznawania innych kultur, kształtuje wrażliwość na piękno języka oraz stwarza możliwość artystycznej konfrontacji młodych recytatorów” – czytamy w oficjalnym liście Warmińsko-Mazurskiego Kuratora Oświaty Krzysztofa Marka Nowackiego do Dyrektora ZS z UJN w Bartoszycach z okazji VI Ogólnopolskiego a XII Wojewódzkiego Konkursu Recytatorskiego „Poznaj nasz Kraj”. Kurator zwraca szczególną uwagę na pieczołowitą pracę organizatorów, uczestników oraz nauczycieli, którym należy się wielkie podziękowanie.

Bartoszyckie przedsięwzięcie zdecydowanie realizuje swoje cele, albowiem wielu uczestników przyznaje, że dzięki temu konkursowi po raz pierwszy zainteresowało się ukraińską poezją i zaczęło zapoznawać się z literackim dziedzictwem swojego wschodniego sąsiada.

Jak każdego roku, również i w tym roku młodzież prezentowała ukraińskich klasyków, tj. Tarasa Szewczenkę czy Iwana Franko. Pojawiło się bardzo dużo utworów poetyckich Łesi Ukrainki – patronki bartoszyckiej szkoły (organizatora konkursu). Bardzo pozytywną tendencją jest sięganie do nowych i mniej znanych utworów, które wprowadzają publiczność w świat współczesnej ukraińskiej duszy – jej bolączek i krzyku oraz radości i spełnienia. I tak zaistniały wiersze muzyka i działacza kulturalnego - Hryhorija Semenczuka, ukrainistki i tłumaczki – Marianny Kijanowskiej, krytyka literackiego i inicjatora projektów artystycznych – Ostapa Sływynskiego oraz wielu innych twórców współczesnego krajobrazu kulturalnego kraju nad Dnieprem.

- Wybieramy wiersze współczesnych poetów. Takie, które zmuszają do refleksji, aby uczniowie wynieśli z nich coś dla siebie – wyjaśnia nauczycielka z Kandyt, Nadija Ortyńska. Jednocześnie zwraca ona uwagę na problem z tłumaczeniami na język polski. - Klasyka jest dostępna, ale to już 12 konkurs za nami, więc chcemy prezentować coś nowego – podkreśla nauczycielka. – Szukałam na przykład poezji z Majdanu. Niestety, trudno jest znaleźć tłumaczenia. Bardzo nam tego brakuje, bo to jest ważna problematyka – konstatuje.

Tłumaczenie utworów poetyckich do łatwych nie należy, ale z pewnością jest ciekawym wyzwaniem dla sympatyków poezji i języka ukraińskiego. W związku z wielokulturowością naszego regionu, a także wraz z wzrastającym zainteresowaniem ukraińską tematyką, warto zasygnalizować potrzebę powstawania polskich tłumaczeń ukraińskiej literatury w ogóle.

Tegorocznej komisji, tradycyjnie już, przewodniczyła Barbara Królikowska-Wunderlich z Olsztyna, posiadająca zaszczytny tytuł regionalnego mistrza mowy polskiej. Po raz pierwszy w historii konkursu w jury zasiadał Witold Kiejrys – poeta i pisarz, członek Bartoszyckiej Grupy Literackiej Barcja. Ponadto młodych deklamatorów oceniały również: Irena Jurewicz – doradca metodyczny w zakresie nauczania języka polskiego, Anna Dąbrowna – nauczycielka języka polskiego i nauczania wczesnoszkolnego w ZSzUJN w Bartoszycach oraz Lubomira Tchórz – dyrektor ZSzUJN w Bartoszycach i doradca metodyczny  w zakresie nauczania języka ukraińskiego.

Komisja uważnie wsłuchiwała się w recytatorskie popisy gimnazjalistów i oceniała ich pod względem interpretacji i estetyki mówienia, dykcji, płynności i poprawności wyrażania się, doboru tematu oraz ogólnego wyrazu artystycznego.

- Ocena waszych interpretacji zawsze była, jest i będzie na pewno trudna – zwróciła się do uczestników Barbara Królikowska-Wunderlich. – Tyle,  ile osób słuchających – tyle odczuć, tyle wrażeń, tyle emocji. Chociaż zaraz ogłoszone będą rezultaty konkursu, to tak naprawdę nie w tym rzecz. Rzecz jest w tym, by pokochać poezję, by poznawać ją, a tym samym poznawać wszystko, co ze sobą niesie – wyjaśnia. -  I to jest najważniejsze przesłanie każdego konkursu, także i tego. Sam tytuł na to wskazuje, a także motto zaczerpnięte z Łesi Ukrainki – dodaje przewodnicząca, wskazując na widniejący na sali napis:  „O, słowo, jedyna ma zbrojo...”.

Po wnikliwych obradach komisja wyłoniła 4 laureatów poetyckich zmagań: Paulinę Wieliczko (Zespół Szkół nr 1 w Bartoszycach), Adama Pisarczyka (Zespół Szkół w Kandytach), Gabrielę Ligman (Gimnazjum Publiczne w Pieniężnie) oraz Kingę Subocz (Gimnazjum nr 1 w Srokowie). Zaś Nagrodę Specjalną otrzymała Paulina Wieliczko, która okazała się najlepszą z najlepszych. Zaprezentowała wiersz współczesnej ukraińskiej poetki Katriny Chaddad „Jakbym była Margarytą”. Wśród wyróżnionych recytatorów znaleźli się: Dawid Ostrówko (Zespół Szkół w Kandytach), Natalia Łatanyszyn (Zespół Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Bartoszycach), Weronika Rafalska, Anna Januszewska, Igor Maciopa, Rodion Urtenkov (Zespół Szkół z Ukraińskim Językiem Nauczania w Górowie Iławeckim) oraz Maria Predko.

W tym roku swoje recytatorskie umiejętności prezentowało 33 uczniów z takich miejscowości: Pieniężno, Kandyty, Srokowo, Kinkajmy, Barciany, Bisztynek, Górowo Iławeckie i oczywiście Bartoszyce.

Inicjatorką i koordynatorką projektu jest polonistka Danuta Rohun. Jednak na szczególną uwagę zasługuje wsparcie przedsięwzięcia ze strony dyrektora szkoły i jednocześnie doradcę metodycznego w zakresie języka ukraińskiego. To swoiste spotkanie z poezją ukraińską w polskim tłumaczeniu zaszczycił swą obecnością Burmistrz Miasta Bartoszyce – Piotr Petrykowski.

Konkurs „Poznaj nasz Kraj” jest jednym z działań  projektu pn. „Spotkania poetycko-teatralne 2016” Stowarzyszenia „Kałyna” i  mogło być zrealizowane dzięki wsparciu finansowemu Urzędu Miasta Bartoszyce, za które  organizatorzy gorąco dziękują.

Roksana Tchórz

Lubomira Tchórz